31
ROTTERDAM -
In mei deed Pie-
ter Hoekstra uit Urk een oproep
in de krant aan ‘bleekneusjes’
die in het najaar van 1944 naar
Urk waren gebracht om aan te
sterken, om zich te melden.
Ook zocht hij naar informatie
over de rol van de Wasser-
schützpolizei in Nederland ge-
durende de Tweede Wereldoor-
log en de door deze dienst ge-
vorderde schepen. Wat heeft
die oproep hem opgeleverd? En
waarom houdt hij zich bezig
met dit soort onderwerpen?
Pieter Hoekstra (35 jaar) is al
van kleins af aan geïnteresseerd
in de Tweede Wereldoorlog. Dat
komt enerzijds omdat zijn peet-
oom die, als hij daar logeerde,
altijd spannende verhalen vertel-
de over de oorlog en over zijn
oudoom, verzetsheld Pieter
Hoekman. Die oudoom werkte bij
de Koninklijke Marechaussee en
ontsnapte onder de Duitse bezet-
ting naar Engeland. Hij werd
Engelandvaarder. Hij kwam als
geheim agent naar Brabant en
kwam door verraad om het leven.
De peetoom nam de jonge Pieter
mee naar oorlogmusea en naar
verzetsmensen. Pieter ging als
gevolg daarvan al jong spullen
verzamelen uit de oorlogsperio-
de en van lieverlee verdiepte hij
zich steeds verder in de oorlogs-
geschiedenis van Urk. Dat werd
bekend en mensen van Urk, maar
vooral ook scholieren die een
werkstuk over de oorlog wilden
maken, kwamen bij hem om
informatie. Daardoor ontstond
het idee om meer met zijn verza-
meling te doen en in 2007 richtte
hij de Stichting Urk in Oorlogstijd
op. Daarmee wil hij, samen met
een aantal anderen, de geschie-
denis van Urk in de Tweede
Wereldoorlog op een vernieu-
wende en aantrekkelijke wijze
onder de aandacht brengen bij
een breed publiek. Zo hoopt hij
ondermeer een bijdrage te kun-
nen leveren aan het historisch
besef van de Urker jeugd. “Het is
goed om de gebeurtenissen die
op verschillende locaties plaats-
vonden voor het nageslacht
onder te brengen op een vindba-
re plaats. We kunnen er niet mee
akkoord gaan te zeggen; ‘ de
mensen van tegenwoordig inte-
resseert het niet’. We moeten toch
de uitdaging aangaan om de les-
sen uit het verleden naar het
heden te brengen”.
Bleekneusjes
Momenteel gaat zijn bijzonde-
re aandacht uit naar de ‘bleek-
neusjes’ die over het IJsselmeer
werden vervoerd naar de Noor-
delijke en Oostelijke provincies.
De oproep in mei in de Scheep-
vaartkrant bracht Hoekstra in
contact met een broer en een
zus die in Urk kwamen aanster-
ken. “Ik heb foto’s van ze gekre-
gen en ze vertelden een verhaal
met een gouden randje. Ze zijn
heel goed en liefderijk opgevan-
gen in een gezin zonder kinde-
ren en hebben het heel goed
gehad. De kinderen die naar Urk
kwamen kregen allemaal veel
aandacht. Er zijn nu inmiddels
vijf bleekneusjes achterhaald.
Terwijl er ook een paar kinderen
op Urk zijn blijven wonen”.
Wasserschützpolizei
Hoekstra onderzoekt ook de
rol van de Wasserschützpolizei in
de Tweede Wereldoorlog. Die rol
is tot op heden nog nergens
beschreven. Er werden door de
Wasserschutz verschillende
Nederlandse schepen gevor-
derd. Daar werden Duitse kapi-
teins op geplaatst en zes tot tien
Nederlandse vrijwilligers. Deze
vielen onder de verantwoorde-
lijkheid van Hanns Albin Rauter,
hoofd van de SS en van de poli-
tie in Nederland. Hoekstra is op
zoek naar de namen van de
Nederlandse schepen en hun
eigenaren, of familie daarvan die
nog weet hoe alles in zijn werk
ging destijds. “Op deze oproep is
door een schrijver gereageerd
die over het leven in de binnen-
vaart in de Tweede Wereldoorlog
heeft geschreven. Ik heb via via
ook wat foto’s uit Duitsland
gekregen, waardoor je de verha-
len ook beter gaat begrijpen,
zaken gaat herkennen. Ik heb
ook contact gehad met een
familie Romeijn, een binnen-
vaartfamilie. Het schip van hun
vader is destijds in brand gevlo-
gen en naar de haven van Urk
gesleept. Ze hebben vervolgens
een jaar op Urk gewoond. Ik heb
echter geen contactgegevens
van deze mensen, dus ik hoop
dat ze me nog eens willen bellen
of mailen. Ik wil graag nog eens
met ze spreken”. Hoekstra bezit
inmiddels een lijst met scheeps-
namen. Daarop staan de sche-
pen geselecteerd volgens sta-
tionsplaats. WP staat voor
Wasserschützpolizei. In Enkhui-
zen lagen de schepen Prudentia
(WP 11), Fenner ( WP 12), Ambu-
lant (WP 13), Wienna (WP 14),
Eiya (WP 16), Pieternella (WP 17)
en Yasernoot (WP 52P. In Enkhui-
zen waren de schepen Eima (WP
21), Cornelius (WP 22), Spera (WP
23), Trio (WP 24), Jantina (25), 2
Gebrüder (WP 26), Annigje (WP
27) en Twente 1 (WP 53) gestati-
oneerd. In Kampen beschikte men
ook over zeven WP boten, genum-
merd van 31 tot en me 37. Het
betrof de schepen Orion, 2 Gebrü-
der, Rival, Harmonie, Eendracht VII,
Soli deo Gloria en Amstel VIV . DE
WP boten met de nummers 41 tot
en met 47 werden in Amsterdam
ingezet. Deze nummers waren
geschilderd op de schepen Dolfij-
er, Azolla, Gazelle, Riek, Risiko en
Piet Kasperussen. Het is niet zeker
dat alle scheepsnamen juist op de
lijst staan. De naam 2 Gebrüder
kan natuurlijk ook de vertaling zijn
van het Nederlandse Twee
Gebroeders, een heel gebruike-
lijke naam voor een schip in die
tijd. Het is ook niet gezegd dat alle
genoemde schepen Nederlandse
schepen zijn.
Ausweis
Hoekstra heeft een Ausweiss in
zijn bezit van een Urker Visserman.
Hij vraagt zich af of de binnen-
vaartschippers en hun personeel
ook een Ausweiss moesten heb-
ben. Of waren daar weer andere
papieren voor? Zo zijn er nog wel
honderd vragen die op een ant-
woord wachten. Met die antwoor-
den hoopt Hoekstra het zwijgen
van de oorlogsgeneratie te kun-
nen opvullen. “Veel ouderen spra-
ken niet met hun kinderen over
hun oorlogservaringen. Dat had
invloed op hun kinderen en soms
klinkt dat zwijgen nog na bij de
kleinkinderen”, weet Hoekstra. “Ter-
wijl het zo belangrijk is dat jonge-
ren die geschiedenis leren ken-
nen”. Pieter Hoekstra is bereikbaar
op de telefoonnummers:
06 51901598
0527 690509
Welke familie Romeijn woonde in de oorlog een jaar in Urk?
Wie kent de gevorderde schepen?
Pieter Hoekstra. FOTO COLLECTIE HOEKSTRA
De Ausweiss van een Urker visserman. FOTO COLLECTIE HOEKSTRA
MEI
De troonswisseling werd op Limnea locatie Eben-Haëzer in Dordrecht gevierd met een stevig ‘Kro-
ningsontbijt’ in de vorm van en uitgebreid buffet met heel veel lekkers.
FOTO INTERNAAT EBEN-HAËZER.
Ger Veuger(l) van de ASV heeft aan Paulus Jansen(r), voor-
zitter van de commissie Infrastructuur de petitie ‘Binnen-
vaart weigert mee te werken aan schending Scheepsafval-
stoffenverdrag’ overhandigd.
De Nederlandse coaster Marietje Andrea heeft dertien dagen na vertrek bij Hollandia BV in Krimpen aan den IJssel een draaibrug
voor de Simpson Bay in St. Maarten afgeleverd.
FOTO HENK DANSER
Feestelijk gekroond
deed het opleidings-
schip Prinses Máxima
in Amsterdam mee aan
de Kroningsvaart.
FOTO BVB
